biografie
Cornelis (Cees) Sluijter (Zwammerdam, 14 april 1899 – Zwammerdam, 14 januari 1975) was een Nederlandse keramisch ontwerper die vanaf 1917 tot 1974 werkzaam was in Noord- en Zuid-Holland. Hij ontwierp vazen, serviesgoed, kandelaars en ook aardewerk sculpturen, beschilderde tegels en wandborden, tabaks- en apothekerspotten en bekers en kannen voor gebruik in kerken.
Jeugd
Cees Sluijter wordt geboren in de Brugstraat te Zwammerdam. Zijn vader Jacob Sluijter (1870-1952) werkt als chef margarinemaker (‘meesterknecht’ of ‘karnmeester’) bij margarinefabriek en vetsmelterij Gebr. Van Dam in Rijswijk. Vader Jacob maar ook diens vader Franciscus schilderen beiden; de eerste meer als hobby-schilder. Moeder Niesje Verschuure (1874-1949) krijgt acht kinderen; Cees is hun derde kind. Hij heeft een oudere broer Frans (1896) en oudere zus Jaapje Maria (1897). De Jongste kinderen in het gezin heten Maria (1901), Jacob (1904), Johan (Jo; 1907) en Pieter (1914). Een broer met de naam Jacob (1902) komt op de leeftijd van 7 maanden te overlijden.
Cees woont achtereenvolgens in Zwammerdam, Aarlanderveen, Rijswijk, Rotterdam Noordereiland (1911), Gouda (1917), Laren (1920) en vanaf 1929 weer in Zwammerdam tot zijn overlijden in 1975.
Carrière
In 1915 volgt Cees een opleiding tot huisschilder aan de Ambachtsschool in Gouda en woont hij in die plaats bij zijn oma Maria Visser en tante. Vanaf 1917 werkt hij 3 jaar lang in plateelbakkerij Zuid-Holland in Gouda bij Chris Lanooy (1881-1948) en Jan van Ham (1892-1989). Lanooy is bekend vanwege zijn kennis op het gebied van speciale glazuren. Hij laat vooral de kleuren van het glazuur spreken in zijn werk. Lanooy heeft daarbij voorkeur voor metaalglanzende glazuren en glazuren in diverse kleurschakeringen.
Rond april 1920 verhuist Sluijter naar Laren waar in die tijd veel kunstenaars zich vestigen. Daar werkt hij gedurende 9 jaar als assistent bij het echtpaar Paul en Maria Hobbel. Paul Hobbel (1879-1966) is ook een leerling van Chris Lanooy.
Rond 1929 vestigt Sluijter zich in Zwammerdam als zelfstandig pottenbakker. Wanneer hij vanaf 1932 aan de Spoorlaan 10 in Zwammerdam woont richt hij zijn eigen atelier in met een ouderwets hout gestookte oven. Vanaf de jaren vijftig komt daar een kleine elektrische oven bij. In de oorlogsjaren 1940-45 krijgt hij regelmatig houtrestjes en mot van Houthandel Spreij en Zonen voor het stoken van zijn oven soms in ruil voor een vaasje.
Hij experimenteert met materialen, vormen en glazuren en ontwikkelt zijn eigen stijl.
Sluijter werkt daarnaast als schilder bij Schildersbedrijf Van der Snoek in Alphen aan den Rijn. Hij blijft vele decennia bij dit bedrijf en wordt daar gewaardeerd als perfect vakman. Als hij 50 jaar bij het bedrijf werkzaam is, komt het aanvragen van een lintje voor zijn langdurige verbondenheid aan het bedrijf en zijn deskundigheid ter sprake. Dit wijst Sluijter resoluut van de hand. Een koninklijke onderscheiding vindt hij niets voor zichzelf.
In de jaren veertig werkt Sluijter samen met de in Den Haag wonende Vlaamse beeldhouwer Jules Vermeire (1885-1977). Vermeire ontwerpt aardewerk sculpturen, kleine plastieken waaronder maskers die uitgevoerd worden door Cees Sluijter en Gerrit de Blanken (1894-1961) uit Zoeterwoude.
Vanaf 1960 werkt Sluijter ook af en toe samen met plateelschilder Dirk van der Hee (1931-2010). Van der Hee volgde de kunstacademie in Delft en had zich bekwaamd in het schilderen van Delfts blauw. Voor decoraties en tegeltableaus schakelt Sluijter Van der Hee in.
Zijn werk wordt verkocht via galeries in Amsterdam, op kunstbeurzen en -markten en vanuit zijn huis. Erg commercieel ingesteld is Sluijter niet. Een voorstel van een plaatselijke wethouder om zijn werkplaats aan huis groter en commerciëler op te zetten, ziet hij niet zitten. Ook heeft hij nooit een leerling-pottenbakker willen opleiden; hij vindt het solistisch werken prima.
Hij signeert zijn werk met C. Sluyter; C.S. of soms met alleen een S-met-een-punt.
monogram Sluijter
Museum Gouda heeft ongeveer 50 items en museum De Lakenhal in Leiden negen stukken uit het oeuvre van Sluijter in de collectie. Het betreft vazen, bekers, kommen, fruitschalen en een theebus. Ook Keramiekmuseum Princessehof in Leeuwarden bezit enkele stukken van Sluijter.
Privé
In juni 1929 trouwt Cees met Maria (Marie) Wijnanda Verbree (Zwammerdam, 26 januari 1900 – Zwammerdam, 19 augustus 1993). Marie werkt tot haar huwelijk als hulp in de huishouding bij meerdere families in Zwammerdam. Eenmaal gehuwd doet zij het huishouden en verzorgt zij de moestuin. Het echtpaar blijft kinderloos. Plaatsgenoten omschrijven zowel Sluijter als zijn vrouw als bescheiden, wat teruggetrokken en niet gemakkelijk toegankelijk. Kennissen en vrienden roemen zijn gastvrijheid en herinneren zijn onderhoudende soms filosofische verhalen over vroegere tijden en over de techniek van het pottenbakken. Het echtpaar heeft enkele jaren een spaniel en naderhand een teckel als huisdier.
Een aantal jaren vervult Sluijter de functie van KNVB consul en keurt hij gedurende het winterseizoen de speelterreinen van amateurvoetbalclub VV Zwammerdam.
Familie
Cees’ oudste broer Frans werkt jarenlang als ingenieur bij Philips en woont in Wassenaar en later in Den Haag. Zijn broer Jo is een bekende vrijbuiter in Zwammerdam en omgeving. Hij staat lokaal bekend als magnetiseur en hypnotiseur en werkt bij de scheepswerf van de familie Boot in Gouwsluis. Broer Jaap en zus Maria hebben jarenlang een huishoudelijk artikelenwinkeltje aan huis in Zwammerdam. Zijn jongste broer Pieter komt terecht in het onderwijs.
Overlijden
In de zomer van 1974 gaat hij steeds slechter zien en besluit hij te stoppen met werken. Hij overlijdt aan kanker op 14 januari 1975 en wordt begraven op Algemene Begraafplaats Buitendorp van Zwammerdam. Op zijn graf prijkt een steen met een bijbeltekst uit het boek Jesaja, hoofdstuk 64, vers 8: “U heeft ons gemaakt zoals een pottenbakker iets maakt van de klei. Wij zijn de klei en U heeft ons met uw eigen handen gemaakt.” Zijn graf is ondertussen geruimd.
In april 1978 wordt een straatnaam vernoemd naar Sluijter: de C. Sluijterstraat; een zijstraat van de Dokter Schreuderstraat en de Spoorlaan.
Referenties
- Jaap Roest. Overzichtstentoonstelling Zwammerdam. Het Oude Gemeentehuis. Zwammerdam 6 augustus 1999.
- Mieke G. Spruit-Ledeboer. De potterie van het echtpaar Hobbel: het zoeken van de hoogste noblesse in de uiterste eenvoud. Mededelingenblad Nederlandse Vereniging van Vrienden van de ceramiek, 111, 1983/3.
- Historische Werkgroep Zwammerdam. Ons Zwammerdam. Historische reeks nr. 21. April 2006; pagina 40.
- Historische Werkgroep Zwammerdam. Ons Zwammerdam. Historische reeks nr. 36. April 2024; pagina 62-71.
- Singelenberg-Van der Meer. Nederlandse keramiek- en glasmerken 1880-1940. Zevende druk. Uitgeversmaatschappij Antiek Lochem b.v., Lochem, 2007.
- Schilderijen en keramiek in Reghthuys te Nieuwkoop. Veertiende tentoonstelling in het Oude Reghthuys. Leidse Courant maandag 27 februari 1967, pagina 3.
- Geertje Bos. Mensen. Zwammerdam eert pottenbakker Sluijter. Goudsche Courant.
- Met dank aan persoonlijke verhalen van oud-plaatsgenoten, bekenden en vrienden van Cees Sluijter: Jacob en Christa Roest uit Alphen aan den Rijn, Cees Langeveld uit Bodegraven, Paul Graveland, Joop van Wijngaarden uit Zwammerdam en Sijmen Hijkoop uit Woerden.
- De geboortedata van zijn broers en zussen: Franciscus Cornelis (Frans), geboren te Zwammerdam 16 juli 1896; Jaapje Maria, geboren te Zwammerdam 11 december 1897; Cornelis, geboren te Zwammerdam14 april 1899; Maria, geboren te Zwammerdam 8 februari 1901; Jacob, geboren te Zwammerdam 24 april 1902 en overleden te Zwammerdam 22 dec. 1902; Jacob, geboren te Zwammerdam 14 juni 1904; Johan, geboren te Aarlanderveen 17 juni 1907; Pieter, geboren te Zwammerdam 7 oktober 1914.
- Cees Sluijter woont achtereenvolgens op de volgende adressen: Brugstraat, Schoolstraat (nu Molenstraat) en Dorpstraat (nu Swadenburgerdam), Zwammerdam, Geestbrug(weg) 26, Rijswijk, Burgemeester Hoffmanplein 74b, Rotterdam Noordereiland (1911), Prins Hendrikstraat 104, Gouda (1917), Pijlsteeg 103i of 1031, Laren (1920 bij hr. G. Looman; de straat heet tegenwoordig Kerklaan) en na zijn huwelijk (1929) aan de Cornelis Bakkerlaan 4, Laren. Vanaf 1932 tot zijn dood in 1975 woont hij in Zwammerdam aan de Spoorlaan 10.
